1- GİRİŞ
Günümüzde , Uluslararası ticaretin artması ile döviz cinsinden fatura düzenlenmesi gerekliliği ortaya çıkmıştır. Yurtiçi satışlarda kur riski taşımak istemeyen işletmeler de döviz cinsinden fatura düzenlemektedirler. Bu makalemizde yasal olarak döviz cinsinden fatura düzenleme şartları, kur değerleme ve kur farkı faturası konuları değerlendireceğiz.
2- DÖVİZ CİNSİNDEN FATURA DÜZENLENMESİ
Vergi Usul Kanunu’nun 215. maddesinde döviz cinsisinden fatura düzenlenmesi konusu yer almaktadır. Buna göre;
İlgili maddeye istinaden hem yurtiçindeki hem yurtdışındaki şirketlere döviz cinsinden fatura düzenlenmesi mümkündür. Yurtiçindeki şirketlere düzenlenen dövizli faturada Türk Lirası karşılığının gösterilme zorunluluğu bulunmaktadır. Döviz cinsinden kesilen fatura, yine döviz cinsinden tahsil edilecek ise Merkez Bankası döviz alış kuru ile faturanın Türk Lirası karşılığı hesaplanmalıdır.
Ancak; Mal veya hizmet teslimine ait düzenlenen sözleşmelerde taraflarca kurun önceden belirlenmiş olduğu durumlarda, faturadaki döviz tutarının sözleşmede belirlenen kur ile Türk Lirası değerinin belirlenmesi de mümkündür. Bu konuda müşteriler ile hangi kur hesaplanacak ise önceden belirli ve anlaşır bir şekilde karşılıklı anlaşmak çok önemlidir.
3- DÖVİZLİ HESAPLARIN DEĞERLENMESİ VE KUR FARKI FATURASI
Döviz cinsinden takip edilen cari hesap bakiyelerinin, geçici vergi dönemlerinde kur değerlemesi yapılması gerekmektedir. Kur değerlemesi için baz alınacak kur ise, Merkez Bankası tarafından açıklanan döviz alış kuru olacaktır.
Yurtiçi müşterilere düzenlenen ve bedeli tahsil edilen dövizli faturanın, fatura tarihi ile ödeme tarihi arasında oluşan kur farkları için kur farkı faturası düzenlenmesi gerekmektedir. Düzenlenen kur farkı faturalarında yer alan bedelin ödenmesi söz konusu olmayıp, bu faturalar KDV hesaplanması açısından önem arz etmektedir.
4. SONUÇ
Vergi mevzuatına göre yurtiçi ve yurtdışı şirketlere döviz cinsinden fatura düzenlenmesi mümkün olup, yurtiçi şirketlere düzenlenen faturalarda Türk Lirası karşılığının gösterilmesi de zorunludur. Tarafların faturaya konu edilecek işlem için daha önceden kur tespit etmediği durumlarda Merkez Bankası döviz alış kuru ile Türk Lirası tutarının hesaplanması gerekmektedir. Tarafların sözleşme ile döviz kurunu belirlemiş olması durumunda ise döviz bedelinin sözleşmede yer alan kur üzerinden Türk Lirasına çevrilerek defter kayıtlarına geçirilmesi mümkün bulunmaktadır.
KDV hesaplanmış dövizli faturaların, düzenleme tarihi ile ödeme tarihi arasında oluşacak kur farkları için ise kur farkı faturası düzenlenmesi ve kur farkını oluşturan dövizli faturadaki KDV oranının dikkate alınarak KDV hesaplanması gerekmektedir.
İsmail SÖNMEZ
